UMthethosisekelo waseNingizimu Afrika uhlinzekela ukubandakanywa komphakathi ekwenziweni komthetho, ukwengamela kanye nezinye izinqubo zePhalamende. Uhlelo lwentando yeningi lwaseNingizimu Afrika aluhlinzekeli nje kuphela ukuthi izakhamuzi zikhethe abazimele, kodwa futhi luvumela izakhamuzi ukuthi zibe nezwi ezindabeni ezizithintayo.

Ulwazi olunikezwe yi- Ihhovisi lePhalamende Lezemfundo Yomphakathi
Enye yezindlela umphakathi ongazwakalisa ngayo amazwi awo ukwenza izethulo kumaKomidi eSishayamthetho Sikazwelonke, kumaKomidi oMkhandlu Kazwelonke Wezifundazwe noma amaKomidi Ahlangene.
Ukuze ukuthunyelwa okuvela emphakathini kusebenze kahle, okuqukethwe kanye nefomethi kumele kucatshangelwe ngokucophelela.
Kubalulekile ukuthi isethulo sifundeke kalula futhi siqondwe Amalungu amakomiti.
KUYINI UKUTHUMELA?
Isethulo siwukwethulwa kwemibono noma imibono ngodaba noma ingxenye yomthetho ecutshungulwa yikomidi lePhalamende.
Iziphakamiso zingase zethulwe ngolimi olukhethayo.
Iziphakamiso ngokuvamile zibhalwa phansi. Angaqiniswa ngokwethulwa ngomlomo ekomitini, uma umuntu noma iqembu elenze isethulo limenywa ukuba lenze isethulo somlomo.
Ukufaka izethulo kudala ithuba lanoma yiliphi ilungu lomphakathi ukuthi liphakamise izinguquko noma liphakamise izinyathelo ezingase zenziwe ukuze kuqinisekiswe ukuthi imithetho eshaywe yiPhalamende nanoma yiluphi olunye udaba olucutshungulwa yiPhalamende, luyafeza inhloso yalo.
UNGASIBHALA KANJANI ISITHUMELO?
Nakuba ingekho indlela ebekiwe yokwethulwa kokuthunyelwa ekomitini, kufanele kucatshangelwe kahle futhi kube lula ukufundeka.
Ukusikisela okulandelayo kungasiza ukufeza lokhu:
Kuphikelelephi – Hambisa isethulo sakho ngegama lekomidi okuqondiswe kulo kanye nesihloko esigcwele soMthethosivivinywa noma isihloko.
Ivela kubani? - Yisho ngokucacile ukuthi isiphakamiso sivela kubani. Yisho igama lakho noma unikeze igama lenhlangano oyimele.
Imininingwane Yokuxhumana - Faka ikheli lokuxhumana kanye nenombolo yocingo yasemini. Uma ngenxa yezizathu eziyimfihlo ungafisi ukuthi leyo mininingwane ikhishwe esidlangalaleni kanye nokuhambisa kwakho, sho lokhu encwadini ekhavayo futhi ukushiye ngaphandle kokuthunyelwe ngokwakho.
Uyafisa ukuvela phambi kweKomidi? - Cacisa ngokusobala ukuthi uyalithanda yini ithuba lokukhuluma nekomidi mathupha. Uma umele inhlangano futhi ufisa ukuthi abanye bavele nawe phambi kwekomidi, kungaba ukwesekwa noma ukukhuluma, faka amagama nemisebenzi yabo.
Inhlangano yakho – Uma ubhalela inhlangano, nikeza imininingwane emifushane yezinjongo zenhlangano, ubulungu kanye nesakhiwo. Qiniseka ukuthi unegunya lokwenza kanjalo futhi uqaphele isikhundla sakho ngaphakathi kwenhlangano.
Ubani omunye okusekelayo? - Ungaqaphela ukuthi nixoxisane kabanzi kangakanani ngesikhathi kubhalwa isicelo. Ukuhambisa kwakho kungase kube nokuma okwengeziwe uma kunesisekelo esibanzi sosekelo.
IZIHLAHLANDLELA ZOKUTHUNYELWA OKUBHALWE
Lapho ubhala isethulo ekomitini, ngokuvamile uzobe uphawula maqondana noMthethosivivinywa noma udaba oluseqhulwini. Nakuba kunomehluko endleleni isethulo esibhalwa ngayo soMthethosivivinywa, kunezimiso eziyisisekelo ezisebenzayo.
Ukusetshenziswa kolimi – Sebenzisa ulimi olunenhlonipho. Isethulo esisebenzisa ulimi olunyundelayo noludelelayo ngeke sicutshungulwe.
Kuyasebenza – Namathela ephuzwini. Isethulo sakho kumele sihambisane nodaba okuxoxwa ngalo. Ikomidi lingase linqume ukungasinaki isiphakamiso esingafanele.
Sula - Hlela imisho yakho nezigaba ngokulandelana okunengqondo. Zama ukwethula impikiswano ecacile nethuthukisiwe enengqondo. Ukuhambisa okweqa kusuka kolunye udaba kuye kolunye futhi kubuye futhi noma kuxube izindaba ezingahlobene ndawonye kungase kudide futhi kunciphise umthelela wako.
Isiphetho – Yiba lula futhi uqonde. Ungabhali ngaphezu kwalokho okudingekile. Isethulo eside ngokweqile singawenza buthaka amaphuzu abalulekile ofisa ukuwakhuluma. Ikomidi lifuna ukwazi ukuthi ucabangani kanye nobufakazi noma izimpikiswano onazo ezeseka umbono wakho.
Inembile - Yiba neqiniso futhi uphelele. Qoqa futhi ucwaninge lonke ulwazi olufanele ngokugcwele. Qiniseka ukuthi amaqiniso akho alungile. Ukuthunyelwa okunamaphutha amaningi kuzonciphisa kakhulu umthelela wako.
Isiphetho - Fingqa noma ubhale amaphuzu asemqoka ezincomo zakho esiphethweni ekupheleni kokuthunyelwa noma esifinyezweni esiphezulu ekuqaleni.
Ithumela okuthunyelwe kwakho – Isiphakamiso sakho kufanele sifike ekomitini ngaphambi noma ngaphambi kosuku lokuvala lokulethwa, futhi kufanele sithunyelwe kuNobhala weKomidi ofanele.
UKWENZA IZIFAKANISO ZOMLOMO
Izethulo zomlomo zikunikeza ithuba lokugcizelela lokho okushilo esithulweni sakho esibhaliwe futhi uvumele ikomidi ukuthi licacise amaphuzu aphakanyiswe esiphakamisweni. Uma ikomiti linqume ukulalela isiphakamiso sakho, unobhala weKomidi uzoxhumana nawe ukuze enze amalungiselelo okulalela isiphakamiso sakho somlomo.
Izethulo zomlomo zingenziwa futhi Ezigcawini Zokulalela Umphakathi ezibanjwa amaKomidi.
-
- Lezi ziphakamiso zirekhodwa ku-Public Hearing futhi zilotshwe.
- IKomidi/amaKomidi afanele abheka ubufakazi noma imibono eyabiwe ekulalelweni futhi axoxisane ngokukuqukethe.
- Uma umbono usekelwa abantu abaningi futhi uma ufanelekile, umbono noma ukukhathazeka kunethuba elihle lokufakwa emsebenzini weKomidi/amaKomidi afanele.
- IKomidi/amaKomidi azokwenza isinqumo esingujuqu mayelana nokufaneleka kodaba.
IMIHLAHLANDLELA YOKWENZA IZITHUMELO ZOmlomo
Indlela yokwethulwa kwezethulo zomlomo iyehluka phakathi kwamakomiti futhi incike nasesimweni sebhizinisi.
Landela iziqondiso ezifanayo nezethulo ezibhaliwe.
Ukulungiselela ukuhambisa kwakho ngomlomo - Njengoba imihlangano yekomidi ngokuvamile ivulekele umphakathi kanye nabezindaba, ungase ufise ukuhambela omunye wale mihlangano ngaphambi kokwethula isethulo sakho ngomlomo. Ngosuku lokuthumela kwakho ngomlomo, fika kusenesikhathi. Kungumqondo omuhle ukuhlela isethulo sakho ukuze ukwazi ukwethula wonke amaphuzu afanelekile futhi ushiye isikhathi esanele semibuzo.
Izinsiza Ezibonwayo – Amakamelo amakomiti ePhalamende afakelwe okokusebenza okulalelwayo nokubukwayo futhi ukuhambisa kwakho ngomlomo kungase kube nomthelela omkhulu uma kuqiniswa ngezinsiza ezilalelwayo nezibukwayo.
Ulimi – Ungakwazi ukwethula isethulo sakho ngomlomo nganoma yiluphi ulimi olusemthethweni eNingizimu Afrika. Yazisa iKomidi ngolimi olukhethile ngaphambi kwesikhathi ukuze iPhalamende lenze amalungiselelo adingekayo okutolika.
Imibuzo – Zilungiselele imibuzo evela kumaLungu eKomidi. Kungumqondo omuhle ukucabanga ngemibuzo engase ibuzwe futhi ulungele ukuyiphendula.
Ukwabiwa kwesikhathi - Ungaxoxa ngenani lesikhathi owabelwe wena noNobhala weKomidi, kusengaphambili. Ikomidi lenza isinqumo esingujuqu ngesikhathi esibekelwe ukwethulwa ngomlomo.
Bamba iqhaza ePhalamende. Yenza izwi lakho lizwakale.

